Το 1944, πριν από τη λήξη της Κατοχής, ο Ξενοφών Ε. Ζολώτας (1904 - 2004) εγκαινίασε μια δική του εκδοτική σειρά με τίτλο «Σοσιαλιστικαί μελέται» και εξέδωσε, ως πρώτο της σειράς, το έργο του Δημιουργικός Σοσιαλισμός. Το χαρτόδετο μικρού σχήματος βιβλίο με το κιτρινισμένο εξώφυλλο μπορεί να βρεθεί σήμερα σε παλαιοβιβλιοπωλεία.
Το βιβλίο περιλαμβάνει εισαγωγικά σημειώματα των Αντώνη Μακρυδημήτρη και Μιχάλη Ψαλιδόπουλου.
Το πρώτο μέρος, στο οποίο ο Ζολώτας αντιπαραβάλλει τα οικονομικά συστήματα του καπιταλισμού, του σοσιαλισμού και κομμουνισμού, είναι γραμμένο με τέτοια λιτότητα και καθαρότητα ώστε θα μπορούσε ακόμη και σήμερα να χρησιμεύσει σε εισαγωγικά μαθήματα οικονομικών. Αλλωστε το βιβλίο είναι γραμμένο στην «απλή καθαρεύουσα» και περιέχει περιεκτικές υποσημειώσεις με ορισμούς εννοιών και παραπομπές σε κλασικούς οικονομολόγους.
Ο τίτλος του βιβλίου ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του δεύτερου μέρους. Σε αυτό ο Ζολώτας επιχειρηματολογεί για το αναπόφευκτο του μετασχηματισμού της «κεφαλαιοκρατίας» η οποία, όπως έγραφε το 1944, «παρουσιάζει ήδη από των τριών τελευταίων δεκαετηρίδων φαινόμενα προϊούσης σήψεως». Το κύριο επιχείρημά του είναι ότι η «ατομιστική οργάνωσις», όπως αποκαλεί την οικονομία της αγοράς, έχει χάσει τα χαρακτηριστικά του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ πολλών μικρών οικονομικών μονάδων, κυριαρχείται από μονοπώλια, ταυτόχρονα πιέζεται από τους μισθωτούς για δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και εν τέλει αποτυγχάνει ως σύστημα, τόσο ως προς την παραγωγή όσο και ως προς τη διανομή αγαθών και υπηρεσιών.
Ο σοσιαλισμός κρίνεται ως επιτυχέστερο και δικαιότερο σύστημα. Αυτό δεν ισχύει για τον κομμουνισμό, τον οποίο ο συγγραφέας αξιολογεί αρνητικά, όχι μόνο θεωρητικά αλλά και με βάση τη σταλινική οικονομία της προπολεμικής περιόδου. Ο Ζολώτας θα πρέπει να υπήρξε ένας από τους πρώτους διεθνώς που επέκριναν τεκμηριωμένα το σοβιετικό οικονομικό μοντέλο.
Αφενός εξαίρει διαρκώς τις αρετές του σοσιαλιστικού έναντι τόσο του καπιταλιστικού όσο και του σοβιετικού οικονομικού μοντέλου. Αφετέρου αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στη σημασία της διατήρησης της μικροϊδιοκτησίας στον αγροτικό, εμπορικό και βιοτεχνικό τομέα στη σοσιαλιστική οικονομία.
Η αίσθηση όμως αυτή ανατρέπεται σταδιακά μετά τη μέση του βιβλίου. Ο «δημιουργικός σοσιαλισμός» προβλέπει τη διατήρηση του μηχανισμού των τιμών στην οικονομία, στον οποίο είναι αφιερωμένο το τρίτο μέρος του βιβλίου. Επίσης ο Ζολώτας υπογραμμίζει την κοινωνική δικαιοσύνη και την ελευθερία ως όρους της σοσιαλιστικής οικονομίας, όπως την οραματιζόταν ο ίδιος και αναλύει τις ηθικές βάσεις του σοσιαλισμού.
Το βιβλίο ''Δημιουργικός σοσιαλισμός'' μπορείτε να το βρείτε εδώ