Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2020

Το ταξίδι του Shackleton στην Ανταρκτική



Ο Ernest Shackleton ήταν ήδη γνωστός ως τολμηρός εξερευνητής, έχοντας αγγίξει το νοτιότερο γεωγραφικό πλάτος με την αποστολή του στην Ανταρκτική το 1907-1909, όταν απέπλευσε με το Endurance το 1914.   Ο Νότιος Πόλος είχε κατακτηθεί λίγα χρόνια πριν από τον Roald Amundsen, έτσι ο Shackleton έθεσε έναν πιο φιλόδοξο στόχο: να δέσει στην Ανταρκτική και να διασχίσει σχεδόν 3.000 χλμ, δηλαδή όλη την ήπειρο, με την αποστολή την οποία ονόμασε Αυτοκρατορική Διανταρκτική Αποστολή (Imperial Trans-Antarctic Expedition). Θα συνοδευόταν από ένα πλοίο υποστήριξης που θα έπλεε στην άλλη πλευρά της ηπείρου για να αφήσει προμήθειες για το τελευταίο τμήμα του ταξιδιού των εξερευνητών. Ο Shackleton διάλεξε αυτοπροσώπως ένα πλήρωμα 28 ατόμων (συμπεριλαμβανομένου ενός λαθρεπιβάτη που ήταν απορριφθείς υποψήφιος) κι έφυγε από το Buenos Aires προς την Νήσο South Georgia και την παγωμένη Θάλασσα Weddell.   Το πλοίο σύντομα αντιμετώπισε αναπάντεχη πυκνότητα κομματιών πάγου. Έπειτα από δύο μόνο μήνες κοπιώδους ταξιδιού το Endurance παγιδεύθηκε για τα καλά στον πάγο.  


Τα ίχνη του Endurance καθώς διασχίζει τους πάγους στην Θάλασσα Weddell. 

Αυτό ήταν και το τέλος του μεγαλειώδους σχεδίου εξερεύνησης, ο νέος στόχος ήταν να κατασκηνώσουν και να περάσουν τον χειμώνα στους πάγους.    

"Φτάσαμε στην κορυφή της Θάλασσας Weddell, αλλά αδιαπέραστα φράγματα παλαιού πάγου δεν επέτρεπαν να προχωρήσουμε."  —ERNEST SHACKLETON   

Τα σκυλιά των ελκήθρων μεταφέρθηκαν από το πλοίο σε ιγκλού και το πλοίο μετατράπηκε σε χειμερινό κατάλυμα. Για να διατηρηθεί ψηλά το ηθικό το πλήρωμα αθλούνταν στον πάγο και έπαιζε παιχνίδια εντός του πλοίου. 

"Σαν στέκεσαι στον πάγο που τρέμει φαντάζεσαι ότι ταράζεται από την αναπνοή και τις κινήσεις ενός πανίσχυρου γίγαντα από κάτω" —ERNEST SHACKLETON  

Ο Frank Hurley, ο φωτογράφος της αποστολής διασκεδαζε με το να παίζει και να δημιουργεί λυρικές συνθέσεις με το παγιδευμένο πλοίο και τους σχηματισμούς των πάγων. Στον σκοτεινό του θάλαμο δίπλα στις μηχανές του πλοίου εμφάνιζε με επιδεξιότητα και συντηρούσε τις γυάλινες πλάκες των αρνητικών σε σχεδόν παγωμένα χημικά, με το δέρμα στα δάκτυλα του να ανοίγει και να κόβεται.     

"Ο πάγος ανεβαίνει σε ύψος 10 και 5 ποδιών σε μερικά σημεία, τα κομμάτια πάγου που επιπλέουν κινούντι αντίθετα με ταχύτητα περίπου 180 μέτρων την ώρα. Ο θόρυβος θυμίζει τον βρυχηθμό μακρυνού και βαρέως κύματος. " - ERNEST SHACKLETON 

Το πλήρωμα προσπαθεί να ανοίξει διάδρομο για το Endurance. 

Εν τω μεταξύ το πλοίο μετατοπιζόταν ακολουθώντας την κίνηση των πάγων γύρω του, παρατημένο στο έλεος της απέραντης, συντριπτικής μάζας τους. Στις 27 Οκτωβρίου 1915, το πλοίο συνεθλίβη τελείως και ο Shackleton έδωσε την εντολή να εγκαταλείψουν το Endurance. Με καιρικές συνθήκες ακόμα πιο δυσμενείς από ποτέ, και καθόλου χώρο για έρμα, ο Shackleton διέταξε να πυροβολήσουν τα τέσσερα πιο αδύναμα κουτάβια και την γάτα του ξυλουργού, την Mrs. Chippy. Ο Hurley, ο φωτογράφος, τσαλαβούτηξε μέσα στο ναυάγιο για να σώσει τις φωτογραφίες του. Με την βοήθεια του Shackleton ξεχώρισε τις 120 καλύτερες πλάκες και έσπασε τις υπόλοιπες 400. Παράτησε τις ογκώδεις φωτογραφικές μηχανές του και κράτησε μόνο μια Vest Pocket Kodak και μερικά ρολά φιλμ.  


Ο Frank Wild κοιτάζει τα συντρίμμια του Endurance. 

Έπειτα από μια σύντομη απόπειρα πορείας το πλήρωμα κατασκήνωσε στον πάγο, διασώζοντας προμήθειες και σωσίβιες λέμβους από το Endurance μέχρι την οριστική του βύθιση στις 21 Νοεμβρίου. Έπειτα από άλλη μία αποτυχημένη πορεία εγκαταστάθηκαν για πάνω από τρεις μήνες στο "Στρατόπεδο Υπομονή".    

"Έπειτα από ατέρμονους μήνες συνεχούς αγωνίας και πίεσης, έπειτα από στιγμές ελπίδας και απελπισίας, αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε το πλοίο, το οποίο έχει συνθλιβεί σε βαθμό που δεν υπάρχει ελπίδα να επιδιορθωθει ποτέ." —"ERNEST SHACKLETON, 27 Οκτωβρίου 1915  

"Είμαστε ζωντανοί και καλά στη υγεία μας, κι έχουμε προμήθειες κι εξοπλισμό για να φέρουμε εις πέρας την αποστολή μας. Η αποστολή μας είναι να φτάσουμε στην στεριά με όλα τα μέλη σώα. Είναι δύσκολο να γράψω όσα νιώθω." —ERNEST SHACKLETON, 27 Οκτωβρίου 1915. 


Η παραλία του Elephant Island όπου κατέλυσε το πλήρωμα. 

Οι προμήθειες έφθιναν. Τα υπόλοιπα σκυλιά φαγώθηκαν και οι 28 άνδρες παρέπαιαν. Η γη ήταν ορατή μακρυά αλλά απροσπέλαστη από τον σπασμένο πάγο.    Στις 8 Απριλίου 1926 το κομμάτι πάγου όπου ζούσαν άρχισε να σπάει. Οι 28 άνδρες στριμώχτηκαν στις τρεις σωσίβιες λέμβους κι άρχισαν να πλέουν στον επικίνδυνο λαβύρινθο πάγων και θαλάσσης στοχεύοντας να κατευθυνθούν προς ένα σημείο που ήλπιζαν ότι υπάρχει καταυλισμός φαλαινοθήρων.  Περίπου μία εβδομάδα αργότερα βγήκαν στην στεριά στο Elephant Island, ένα κατσάβραχο που κατοικούσαν μόνο πιγκουϊνοι και φώκιες. Ήταν η πρώτη τους επαφή με terra firma έπειτα από 497 ημέρες, αλλά η περιπέτεια τους δεν είχε τελειώσει.   

"Γελούσαν σαν τρελοί, έπιαναν χούφτες τις πέτρες και άφηναν να κυλήσουν ανάμεσα από τα δάχτυλα τους τα βότσαλα, σαν χρυσοθήρες που κομπάζουν κοιτάζοντας τον χρυσό που έχουν συλλέξει." —ERNEST SHACKLETON   

Από το Elephant Island, οι μόνοι οικισμοί που θα μπορούσαν να προσεγγίσουν ήταν οι σταθμοί των φαλαινοθήρων στην Νήσο South Georgia — 920 μίλια μακρυά.   Ο Shackleton διέταξε μία από τις σωσίβιες λέμβους, η James Caird μήκους 22,5 ποδών (6.8 μέτρα), να ενισχυθεί και να ετοιμαστεί για έναν ριψοκίνδυνο διάπλου ανοιχτής θαλάσσης. 


24 Απριλίου 1916 Η λέμβος James Caird αποπλέει από το Elephant Island στοχεύοντας να φτάσει στην Νήσο South Georgia. 

Στις 24 Απριλίου 1916 ο Shackleton μαζί με πέντε άνδρες ξεκίνησε έχοντας προμήθειες για έναν μήνα. Ήξερε ότι αν δεν έβρισκαν βοήθεια στο διάστημα αυτό θα ήταν ούτως ή άλλως καταδικασμένοι.  Οι υπόλοιποι άνδρες παρέμειναν στο Elephant Island, κατασκευάζοντας ένα πρόχειρο καταφύγιο από τις άλλες δύο σωσιβίους λέμβους.    Επί 14 σκληρές ημέρες οι άνδρες στην λέμβο James Caird υπέμειναν θυελλώδεις ανέμους, κτηνώδη κύματα και ήταν συνεχώς βρεγμένοι από παγωμένο αφρό. Η μικρή λέμβος ήταν συνεχώς καλυμμένη από πάγο και κινδύνευε να ανατραπεί.    Τέλος έφτασαν στο νοτιότερο άκρο της Νήσου South Georgia. Οι άνδρες ήταν εξαντλημένοι και η λέμβος είχε σχεδόν βυθιστεί. Έμενε ένα τελευταίο εμπόδιο: οι ανθρώπινοι οικισμοί βρίσκονταν στο βόρειο τμήμα του νησιού. Σε μια ύστατη προσπάθεια ο Shackleton και δύο άλλοι διέσχισαν χωρίς στάση επί 36 ώρες το ορεινό και αχαρτογράφητο ηπειρωτικο κομμάτι της Νήσου.  

"Γνωρίζαμε ότι θα ήταν το δυσκολότερο πράγμα που θα επιχειρούσαμε ποτέ γιατί είχε έλθει ο χειμώνας στην Ανταρκτική και σκοπεύαμε να διασχίσουμε μια από τις χειρότερες θάλασσες στον κόσμο" - FRANK WORSLEY   

Στις 20 Μαϊου έφτασαν επιτέλους στον πολιτισμό. Χρειάστηκαν άλλοι τρεις μήνες για να επιστρέψουν μέσω της παγωμένης θάλασσας στο Elephant Island, αλλά στις 30 Αυγούστου 1916 διασώθηκαν και επέστρεψαν ασφαλείς και οι τελευταίοι άνδρες του πληρώματος. 


  Η ανταρτική περιπέτεια του Ensurance.   


Ernest Shackleton, ο αρχηγός της Imperial Trans-Antarctic Expedition.   


Ο φωτογράφος Frank Hurley.   


 Το πλήρωμα του Endurance προσπαθεί να διευκολύνει το διάπλου του πλοίου.  


  To Endurance τη νύχτα, φωτισμένο από φακούς.           


Το παγιδευμένο στον πάγο Endurance.