Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου 2012

Τα μοιραία αυγά


Συγγραφέας: Michail Afanasjevic Bulgakov

Γραμμένο το 1924, στα πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας, το μυθιστόρημα χλευάζει τον τυχοδιωκτισμό και την άγνοια πολλών στελεχών του καθεστώτος της εποχής. Πρόκειται για μια αλληγορία, μια γκροτέσκο ιστορία, όπου ο παραλογισμός του κρατικού και κομματικού μηχανισμού συνθλίβει ανθρώπινες ζωές. Ηδη έχει αρχίσει να συνθλίβεται και η ζωή του Μπουλγάκοφ, που πέθανε το 1940, στα 49 του, χωρίς να προλάβει να δει δημοσιευμένο το αριστούργημά του «Ο μαιτρ και η Μαργαρίτα», αλλά είδε το ένα μετά το άλλο τα έργα του να απαγορεύονται από το καθεστώς. «Ενα παράνομο φαινόμενο στη σοβιετική λογοτεχνία», τον είχε χαρακτηρίσει ο Παστερνάκ.

Μια αλληγορία, μια παραβολή, ένα αδυσώπητο χτύπημα στον φαύλο κύκλο της ανθρώπινης σκληρότητας και του ζόφου που σκεπάζει έναν ολόκληρο λαό. Το αντεστραμμένο είδωλο του καθεστώτος στο κάτοπτρο της σάτιρας. Μέσα από μεγεθυμένες λεπτομέρειες, ο ποιητής καταθέτει το χερουβικό του χρησμό, ότι το κενό της εξουσίας που υπάρχει στους ουρανούς δεν μπορεί να γεμίσει με την απερίγραπτα τραγική βία ενός καθεστώτος που στηρίζεται στην άγνοια και στα μισθωμένα χαμόγελα των υποτακτικών του. Τα "Μοιραία αυγά" είναι ένα έργο προφητικό, ένα σφιχταγκάλιασμα με το επερχόμενο μέλλον, μια κλεφτή ματιά στην αειθαλή πραγματικότητα των αντινομιών ενός καθεστώτος που συνέθλιψε τον άνθρωπο και κατακρεούργησε τα οράματά του. "Μοιραία αυγά", μια κολάσιμη πρόθεση και πράξη ενός δημιουργού, μια απελπισμένη ικεσία, μια ταπεινή παράκληση για να αποφευχθεί η βλάσφημη απώλεια του ανθρώπου. "Μοιραία αυγά", η κατακλυσμική απομυθοποίηση ενός ολόκληρου καθεστώτος.


ΤΟ ΑΠΟΛΑΥΣΤΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ


Όρνιθες σαν άλογα με μπουρζουάδικα φτερά
Γράφει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, ΤΑ ΝΕΑ, 12/07/2008

«Τα μοιραία αυγά» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ γράφτηκαν το 1924, στα χρόνια εκείνα που η Επανάσταση των Μπολσεβίκων απολάμβανε ακόμη την περίοδο χάριτος

ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΑΥΤΗ ΜΕ ΤΟ ΕΨΙΛΟΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΑΥΤΗ ΠΟΥ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ ΜΕΤΕΤΡΕΨΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕ ΠΡΟΒΕΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΤΗΣ

Κι ενώ η Επανάσταση είχε ήδη εδραιωθεί και το ημερολόγιο έδειχνε το έτος 1928, κι ενώ στην πατρίδα της Μεγάλης Επανάστασης όλα έδειχναν πως αλλάζουν καθημερινά, ραγδαία και αναπόφευκτα, στο Ινστιτούτο Ζωολογίας της Μόσχας ο καθηγητής Πέρσικοφ εξακολουθούσε να τραβάει τον ίδιο δρόμο: τον δρόμο της έρευνας που θα του επέτρεπε να αποκαλύψει τα μυστικά της ζωής των αγαπημένων του βατράχων. Με άλλα λόγια, να κάνει κι αυτός τη δική του προσωπική επανάσταση που θα έφερνε τα πάνω κάτω στην επιστήμη της Ζωολογίας. Τι κι αν τα βατράχια τού είχαν στερήσει τη σύζυγό του: «Τα βατραχάκια σου μου προκαλούν μια αφόρητη αίσθηση αηδίας. Θα ήμουν μια ζωή δυστυχισμένη εξαιτίας τους», αυτά έγραφε στο σημείωμα που του άφησε για να του ανακοινώσει πως τον εγκαταλείπει για χάρη του τραγουδιστή της όπερας Ζίμιν το 1913. Τι κι αν η Ιστορία έκανε άλματα γύρω του, αυτός, παγκόσμια κορυφή στον τομέα των αμφιβίων, τα βατράχια του δεν έλεγε να τα εγκαταλείψει από τα μάτια του.

Κι έτσι, μια μέρα παρατηρώντας τη συμπεριφορά των αμφιβίων του και φτιάχνοντας έναν συνδυασμό από κάτοπτρα και μια δέσμη φωτός που ούτε και ο ίδιος κατάλαβε πώς του βγήκε, βρέθηκε μπροστά σε μια κόκκινη αχτίνα: «Σ΄ αυτή, στην αχτίδα, ο καθηγητής διέκρινε εκείνο που ήταν χιλιάδες φορές πιο σημαντικό και ουσιαστικό από την ίδια την αχτίδα... Στην κόκκινη μικρή ζώνη έβραζε η ζωή. Οι ασημένιες αμοιβάδες, αμολώντας τα στραβά ποδαράκια τους, προσπαθούσαν με όλες τους τις δυνάμεις να κατευθυνθούν προς την κόκκινη ζώνη και όταν έφταναν εκεί (με έναν μαγικό, στην κυριολεξία, τρόπο) ζωντάνευαν. Κάποια δύναμη τους έδινε το φύσημα της ζωής».

Χωρίς κανείς να καταλάβει πώς, η είδηση για την ύπαρξη της κόκκινης αχτίδας περνώντας από στόμα σε στόμα έφτασε να βρει τη θέση της σε κάποια από τις σελίδες της «Ισβέστια». Κι ενώ ο καθηγητής της Ζωολογίας συνέχισε να πειραματίζεται με τους βατράχους του, γύρω του ο κόσμος μετονόμασε την κόκκινη αχτίδα του σε «αχτίδα ζωής» και αναγόρευσε τον ίδιο σε ήρωα της νέας επιστήμης. Μια φορά μόνον, λέει ο Μπουλγκάκοφ, βγήκε από το εργαστήριό του για να δώσει μία διάλεξη: «... κοντά στο βήμα, καθόταν σε ένα γυάλινο τραπέζι, βαριανασαίνοντας πάνω σε ένα πιάτο, ένας υγρός βάτραχος μεγέθους γάτας. Στη σκηνή πετούσαν σημειώματα. Μεταξύ αυτών υπήρχαν εφτά ερωτικού περιεχομένου, τα οποία ο Πέρσικοφ έσκισε...». Αντιστάθηκε στις ερωτικές προκλήσεις, όπως αντιστάθηκε και στον πράκτορα της ξένης δύναμης που του πρότεινε να του αγοράσει την «αχτίδα» του.

Σ΄ εκείνον όμως που δεν μπόρεσε να αντισταθεί ήταν στον σύντροφο Ροκκ- κατά τον μεταφραστή, ο Μπουλγκάκοφ παίζει με το όνομα του χαρακτήρα του και τη λέξη ροκ που σημαίνει «μοίρα»- ο οποίος εμφανίστηκε με ένα δημόσιο έγγραφο από το Κρεμλίνο και του ζητούσε να του παραδώσει την αχτίδα του. Θα τη χρησιμοποιούσαν στο πρότυπο σοβχόζ «Η Κόκκινη αχτίδα» για να γεννηθούν κοτόπουλα και να καλύψουν την έλλειψη του συμπαθούς πουλερικού και των αυγών του, που είχε επιφέρει στην Επανάσταση κάποια επιδημία.

  • Η καταστροφή

Και κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στην καταστροφή. Διότι τα αυγά που κατέληξαν στο σοβχόζ από τη Γερμανία ήταν αυγά φιδιών και στρουθοκαμήλων- αυτά που είχε παραγγείλει ο Πέρσικοφ για τα πειράματά του, στον οποίον κατέληξαν τα απλά αυγά των πουλερικών που προορίζονταν για τον συνεταιρισμό. Δύο ομιλίες που έγιναν, η μία για την ορνιθοτροφία και η άλλη για τη διεθνή κατάσταση, δεν τους γλίτωσαν από το μπέρδεμα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η γη της Επανάστασης γέμισε με όρνιθες μεγέθους αλόγου με «μπουρζουάδικα γυναικεία φτερά» και έναν ολόκληρο πληθυσμό από απειλητικά ερπετά, τα οποία χρειάστηκαν στρατιωτικές επιχειρήσεις για να εξοντωθούν. Κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να ξαναφτιάξει την «κόκκινη αχτίδα», το όνομα του καθηγητή Πέρσικοφ που τον λιντσάρισε το πλήθος ξεχάστηκε, όχι όμως και η μεγάλη καταστροφή του 1928.


Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012

Η απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο καταλύτης για την αποδιοργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης


24 Φεβρουαρίου - 23 Μαΐου 1825

Συγγραφέας : Σακελλαρίου Μιχαήλ Β.
Εκδότης : Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Έτος έκδοσης : 2012
Σελίδες : 464

Οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι των αγωνιζόμενων για ανεξαρτησία Ελλήνων (Ιανουάριος-Ιούνιος, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1824) είχαν ως αποτέλεσμα τον εθνικό διχασμό, τη διάσπαση της ηγεσίας και οικονομικές καταστροφές. Πολύ σύντομα μετά τη λήξη του δεύτερου εμφυλίου άρχισαν οι αποβατικές επιχειρήσεις του Ιμπραήμ πασά στην Πελοπόννησο (Φεβρουάριος-Μάιος 1825). Αυτές οι επιχειρήσεις έγιναν καταλύτης για την αποδιοργάνωση του νεοσυσταθέντος ελληνικού κράτους. Η ελληνική κυβέρνηση μένει ανενεργή, πόσο μάλλον που ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού Γεώργιος Κουντουριώτης, ο οποίος έχει αυτοδιοριστεί και αρχιστράτηγος, αναχωρεί από το Ναύπλιο για το στρατόπεδο της Μεσσηνίας. Ο Ιωάννης Κωλέττης παραμένει στην πρωτεύουσα και βυσσοδομεί εναντίον του Κουντουριώτη. Αυτός αποδεικνύεται τελείως ακατάλληλος για αρχιστράτηγος. Ιδιαίτερα βαραίνει η αδυναμία της κυβέρνησης να εφοδιάσει τα ρουμελιώτικα σώματα, που αντιμετωπίζουν τον εχθρό, με τρόφιμα και πολεμεφόδια. Στο στρατόπεδο απουσιάζει γενικός αρχηγός, οι οπλαρχηγοί αδρανούν και επικρατεί αταξία και απειθαρχία. Οι στρατιώτες περιφέρονται στα γύρω χωριά για να βρουν τροφή. Οι Πελοποννήσιοι αρνούνται να στρατολογηθούν από τη στιγμή που οι αρχηγοί τους, και κυρίως ο Κολοκοτρώνης, βρίσκονται είτε φυλακισμένοι είτε κυνηγημένοι από την κυβέρνηση.

Ο συγγραφέας αποτυπώνει τα γεγονότα των τριών αυτών μηνών, μέρα με τη μέρα, μέσα από δημόσια έγγραφα, εκδεδομένα και ανέκδοτα, ημερολόγια και απομνημονεύματα αυτοπτών μαρτύρων.

Απόσπασμα από την κριτική του Νίκου Μπακουνάκη
Εβδομήντα χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του (1942) εκδίδεται για πρώτη φορά το έργο του ιστορικού Μιχαήλ Σακελλαρίου Η απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, Καταλύτης για την αποδιοργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Πρόκειται για συναρπαστική και πολύ μοντέρνα αφήγηση, στηριγμένη εξ ολοκλήρου σε αρχειακές πηγές, για την απόβαση του Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου στη Μεσσηνία, τον Φεβρουάριο του 1825, και τις πολεμικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν ως την παράδοση του Νεοκάστρου, τον Μάιο της ίδιας χρόνιας. Παρά τη μυθολογία για τον τρομερό στρατό του Ιμπραήμ, οι Αιγύπτιοι ήταν εξαθλιωμένα σώματα, ξυπόλυτοι, άρρωστοι (γι' αυτό τους έλεγαν «στραβοαράπηδες»), με μοναδική τους εμψύχωση... τη μαστίγωση. Ο Ιμπραήμ επιβλήθηκε όμως γιατί απέναντί του είχε ουσιαστικά έναν διχασμένο και αποδυναμωμένο στρατό. Οι εμφύλιοι που είχαν προηγηθεί, ουσιαστικά για το πώς θα μοιραστούν τα δάνεια, είχαν διαλύσει τις ελληνικές δυνάμεις. Τα ρουμελιώτικα σώματα λεηλατούσαν την Πελοπόννησο σαν να επρόκειτο για εχθρό. Οι πελοποννήσιοι πολιτικοί αρχηγοί και στρατιωτικοί, όπως ο Κολοκοτρώνης, είχαν παροπλιστεί. Η πολιτική ηγεσία ήταν άβουλη και είχε περιέλθει σε έναν μόνον άνθρωπο, τον πρόεδρο του εκτελεστικού Γεώργιο Κουντουριώτη, που δεν είχε ταλέντο κυβερνήτη και επιπλέον συντηρούσε τον διχασμό. Με κάθε καθυστέρηση μισθού τα ελληνικά στρατεύματα πλιατσικολογούσαν και οι αρχηγοί τους αρνούνταν να πάρουν μέρος στις επιχειρήσεις. Ο Σακελλαρίου δεν μένει όμως μόνο στην απόβαση και ό,τι ακολουθεί. Μας δίνει και όλο το πλαίσιο της λειτουργίας των νεοπαγών ελληνικών πολιτικών και στρατιωτικών θεσμών, του οποίου τα χαρακτηριστικά μπορούμε να πούμε ότι προσδιορίζουν όλον τον μετέπειτα πολιτικό βίο της Ελλάδας. Μας δίνει επίσης ένα ξεκάθαρο πανόραμα των νοοτροπιών και των συμπεριφορών του λαού, πέρα από κάθε στερεότυπο. 


Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012

Ριβαρόλ, επιλογή από το έργο του


Aπόσπασμα από την Εισαγωγή του Παναγιώτη Κονδύλη στο βιβλίο Ριβαρόλ. Επιλογή από το έργο του, εκδ. Στιγμή, Αθήνα 1994. Ο Antoine Rivarol (1753-1801) υπήρξε πολιτικά συντηρητικός και αντεπαναστάτης συγγραφέας.


Η σχετικά εκτεταμένη παράγραφος που ακολουθεί είναι η τελευταία της εισαγωγής. Οι αριθμοί στις αγκύλες αντιστοιχούν προς αυτές των σελίδων της έντυπης έκδοσης.

[23] Ήδη λοιπόν ως μέτοχος τέτοιων εκλεπτύνσεων ο Rivarol ανήκει στους μοναχικούς. Αλλά στους μοναχικούς ανήκει επί- [24] σης επειδή ανήκει στους ηττημένους. Η δημοκρατική επανάσταση σάρωσε τον κόσμο του, τις ανισότητες και τις προλήψεις αυτού του κόσμου, συνάμα όμως και τις εξαίσιες εκζητήσεις του πολιτισμού του. Και η δημοκρατία δεν δείχνει απέναντι στους εχθρούς της περισσότερη κατανόηση και λύπηση απ’ όση δείχνει και οποιοσδήποτε άλλος απέναντι στους δικούς του εχθρούς. Ελάχιστοι διαθέτουν την υψηλοφροσύνη του ασκητικού Ρωμαίου για να καυχηθούν λέγοντας: victrix causa placuit deis, sed victa Catoni. 


Ήταν πάντοτε ευκολότερο και βολικότερο να ταυτίζεται κανείς με τους νικητές ή με τις κυρίαρχες αντιλήψεις, που υπαγορεύονται από τους νικητές· όμως δύσκολο και συχνά επικίνδυνο είναι να κατανοείς τους ηττημένους, τη σκοπιά τους και ενδεχομένως το δίκαιό τους. Ιδιαίτερα η βαθύτερη προσέγγιση προσωπικοτήτων όπως ο Rivarol προαπαιτεί πνευματικές αρετές που κάθε άλλο παρά αυτονόητες είναι σήμερα. Ο μαζικοδημοκρατικός ηθικισμός έχει πλήξει θανάσιμα την αίσθηση του χιούμορ, προ παντός στους εξ επαγγέλματος εκπροσώπου του, τους «προοδευτικούς διανοούμενους»· και η πλημμυρηδόν παραγωγή και κατανάλωση εφημεριδογραφίας δεν αποτελεί την καλύτερη δυνατή προετοιμασία των πνευμάτων για την απόλαυση των ύψιστων υφολογικών επιδόσεων. Όμως από τον Rivarol δεν έχουμε μόνο να διδαχθούμε πολλά για το λογοτεχνικό ύφος ως ύφος ζωής, ως τρόπο ζωής. Πολλά έχουμε να μάθουμε και για ό,τι θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ρεαλισμό του ηττημένου. Γιατί αν ο ηττημένος, μέσα στην απόγνωσή του, δεν έχασε τα συλλογικά του και την επαφή του με τα πράγματα, είναι δυνατό να γνωρίζει περισσότερα από το νικητή. Δεν γνωρίζει μονάχα τις αδυναμίες και τις φαυλότητες της δικής του παράταξης, που την οδήγησαν στην καταστροφή, αλλά και διαβλέπει, με την οξυδέρ- [25] κεια του μίσους, τι κρύβεται πίσω από τα συνθήματα και τις επαγγελίες του νικητή, παίρνοντάς την καθυστερημένη, σιωπηρή κι ανώφελη πιά εκδίκησή του όταν έρχεται στο φώς ό,τι συγκαλυπτόταν την ώρα του θριάμβου των εχθρών του. Κάτι μαθαίνει ο ηττημένος νωρίτερα και καλύτερα από τον νικητή: ότι η τελευταία και βαθύτερη γεύση είναι η πικρή. Άλλοι βέβαια την δοκιμάζουν βαρυγγωμώντας άκομψα ή αισθηματολογώντας ακόμη ακομψότερα, ενώ άλλοι, όπως ο Rivarol γνωρίζοντας εκ των προτέρων και μειδιώντας μέχρι τέλους. Και η διαφορά ανάμεσα στους μέν και στους δέ διόλου δεν είναι επουσιώδης.


Στα επόμενα επιλέγονται ορισμένοι αφορισμοί του Rivarol από το κεφάλαιο του έργου με τίτλο Η πολιτική και η επανάσταση σε μετάφραση του Παναγιώτη Κονδύλη:

Τα δικαιώματα είναι ιδιότητες στηριζόμενες στην εξουσία. Αν η εξουσία καταρρεύσει, καταρρέουν και τα δικαιώματα. (σ. 61).

Οι φαυλότητες της αυλής άρχισαν την επανάσταση, οι φαυλότητες του λαού θα την ολοκληρώσουν. ( σ. 65).

Η σύγχρονη φιλοσοφία δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα πάθη οπλισμένα με θεωρητικές αρχές. (σ. 65).

Τη γνώμη πρέπει να την χτυπάς με τα όπλα της· δεν ρίχνεις τουφεκιές πάνω σε ιδέες. (σ. 66).

Στις δημοκρατίες ο λαός δίνει την εύνοιά του, ποτέ την εμπιστοσύνη του. (σ. 68).

Όταν ο στρατός εξαρτάται από τον λαό, στο τέλος αποδεικνύεται ότι η κυβέρνηση εξαρτάται από τον στρατό. (σ. 68).

Η κατάληψη της Βαστίλλης ήταν εγκατάσταση νέου ιδιοκτήτη. (σ. 68).

Τα δεσποτικά κράτη αφανίζονται ελλείψει δεσποτισμού, όπως οι λεπτοί άνθρωποι ελλείψει λεπτότητας. (σ. 69).

Το χειρότερο δυστύχημα που μπορεί να συμβεί στα άτομα, όπως και στους λαούς, είναι να θυμούνται έντονα τι ήσαν κάποτε και τι δεν μπορούν πια να είναι. Η σύγχρονή μας Ρώμη διόρισε υπάτους και δημάρχους. Ο χρόνος είναι σαν το ποτάμι δεν γυρίζει στην πηγή του. (σ. 69).

Ένας αστός ίσως θα ανεχθεί λιγότερο τη σύγκριση μ’ έναν μπαλωματζή απ’ όσο ένας αριστοκράτης τη σύγκριση μ’ έναν αστό. (σ. 70).

Η αριστοκρατία λησμόνησε την αρχή: Res eodem modo conservantur quo generantur. Αρχικά οι ευγενείς υπεράσπισαν το πνεύμα τους με το ξίφος τους και κατόπιν την κοινωνική τους θέση με φυλλάδια. (σ. 72).

Το 1790 με ρωτούσαν πως θα τελείωνε η Επανάσταση. ‘Εδωσα την εξής απλούστατη απάντηση: ή ο βασιλιάς θα βρεί στρατό ή ο στρατός θα βρεί βασιλιά. Και πρόσθεσα: θα εμφανισθεί κάποιος επιτυχημένος στρατιώτης, γιατί οι επαναστάσεις πάντα στο ξίφος καταλήγουν: Σύλλας, Καίσαρ, Cromwell. (σ. 72).


Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012

Οι Έλληνες και οι κληρονομιές τους

The Greeks and their heritage

Συγγραφέας : Toynbee Arnold J.


Ο Άρνολντ Τόινμπι, θεωρείται ο κορυφαίος ιστορικός του 20ού αιώνα.

Ο Τόινμπι διακρίνει τέσσερις ελληνικές κληρονομιές: τη μυκηναϊκή, την αρχαιοελληνική, τη βυζαντινή και τη νεότερη, καθεμιά από τις οποίες είχε την επίδρασή της στη ζωή των Ελλήνων στα μετέπειτα στάδια της ιστορίας τους. Ο Τόινμπι πάντως παρατηρεί ότι υπάρχει μια «συσχέτιση μεταξύ του βαθμού ρήγματος με το παρελθόν και του βαθμού επιτυχίας της επόμενης εποχής» και αυτή η συσχέτιση «δεν μπορεί να είναι τυχαία». Ετσι η πιο επιτυχημένη εποχή, η αρχαιοελληνική, αποδεσμεύτηκε από τα δυνητικά κληροδοτήματα των Μυκηναίων, όπως ήταν τα υπερβολικά πολυτελή ανάκτορα, η ασφυκτικά κανονιστική διοικητική οργάνωση και η γραμμική γραφή Β. Τον κόσμο των Μυκηναίων οι αρχαίοι Ελληνες τον ανέπλασαν κατά το δοκούν, χωρίς προσήλωση στην ιστορική πραγματικότητα και ουσιαστικά προσάρτησαν τον νεκρό τους κόσμο στον δικό τους, τον ζωντανό. «Οι Μυκηναίοι δεν κυριάρχησαν μετά τον θάνατό τους πάνω στους αρχαίους Ελληνες ­ αντίθετα, οι αρχαίοι Ελληνες κυριάρχησαν πάνω στους Μυκηναίους αναδρομικά». Ετσι άντλησαν την έμπνευση να δημιουργήσουν ένα μεγάλο και πρωτοπόρο ελληνικό έργο τέχνης, την ομηρική επική ποίηση. Αντίθετα οι Βυζαντινοί βραχυκυκλώθηκαν στον θαυμασμό τους για την αρχαία γραμματεία και δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν λογοτεχνία στη δική τους ζωντανή γλώσσα, που ήταν η νεοελληνική σε ένα πρώτο στάδιο εξέλιξης. Αλλά και τους νεοέλληνες το βάρος των κληρονομιών τους οδήγησε σε χίμαιρες. Η βυζαντινή κληρονομιά τους δελέασε να οραματισθούν τη Μεγάλη Ιδέα. Και η αρχαιοελληνική κληρονομιά τους ενέπλεξε στο γλωσσικό ζήτημα.

Το συμπέρασμα του Τόινμπι είναι ότι «η επίδραση του παρελθόντος είναι πιο ευεργετική όταν η μνήμη για αυτό είναι εξασθενημένη και όταν ο σεβασμός για αυτό το παρελθόν είναι συγκρατημένος». Για τους σύγχρονους Ελληνες γράφει ότι κομβικό σημείο είναι να νιώσουν σίγουροι για τον εαυτό τους και να κυριαρχήσουν πάνω στις κληρονομιές τους αφομοιώνοντας και υπερβαίνοντάς τες. Η παράδοση δεν είναι, συνεπώς, ένα αμάχητο επιχείρημα και δεν υπαγορεύει μιαν αναπόδραστη δεοντολογία συμπεριφοράς. Είναι ένα δεδομένο, εκτιμητέο μέσα στον σχεδιασμό του μέλλοντος.


Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2012

Η μεγάλη μάθηση. Το μέσον ως οικεία αρμονία


Δυο θεμελιώδη κείμενα της κομφουκιανικής παράδοσης

Τα δύο από τα Τέσσερα Βιβλία της κομφουκιανικής Γραμματείας που παρουσιάζονται σήμερα στον Έλληνα αναγνώστη δεν ξεπερνούν μαζί μερικές δεκάδες σελίδες. Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά αξιολογεί ο A. Plaks, στην μακρόχρονη κι αδιάσπαστη διαδρομή της σινικής πνευματικότητας άσκησαν τόσο βαθειά κι εκτεταμένη επιρροή στους ανθρώπους της Άπω Ανατολής, ώστε δικαιολογημένα μπορούν να συγκριθούν, από την άποψη αυτή, με τα μεγάλα θρησκευτικά και φιλοσοφικά κείμενα του δυτικού κόσμου. Στην ιστορική αυτή διαδρομή τους τα δύο κείμενα απέκτησαν κυρίως παιδευτική σημασία καθώς αποτέλεσαν τον βασικό κορμό της διαπαιδαγώγησης των νέων, αλλά και κύριο βοήθημα της προετοιμασίας των λογίων για τους Αυτοκρατορικούς διαγωνισμούς και στις τρεις βαθμίδες. Παράλληλα, αποδείχτηκαν μία από τις βασικές πηγές του εκτεταμένου «σώματος» των ερμηνευτικών Σχολίων αλλά και παρακαταθήκη εννοιών και ορολογίας για τα μεταγενέστερα κομφουκιανικά κείμενα (ιδιαίτερα στις περιόδους Τιγκ και Σόγκ). Όταν, τέλος (κυρίως το κείμενο Da Xue, είναι αλήθεια), σημαντική αναφορά ακόμη και για τους λογίους που στις αρχές του 20ού αιώνα αντιτάχθηκαν στον πυρήνα της σινικής παράδοσης, καταγγέλλοντας τον "φεουδαρχικό" και "αντιεπιστημονικό" της χαρακτήρα.

Με αίσθημα ικανοποίησης και χαράς η Ίνδικτος παρουσιάζει στον αναγνώστη την απόδοση αυτών των δύο σημαντικών κειμένων της κομφουκιανικής Γραμματείας στα ελληνικά. Απόδοση που οφείλουμε στον Σωτήρη Χαλικιά που με περισσή επιμέλεια και κόπο κατάφερε, μετά τα Ανάλεκτα και το Βιβλίο του Μέγγιου, να ολοκληρώσει το φιλόδοξο, και συνάμα τόσο απαιτητικό, εγχείρημα της απόδοσης στη γλώσσα μας αυτές τις ξεχωριστές, αλλά και τόσο ενδιαφέρουσας, θεώρησης του ανθρώπου και του κόσμου, όπως είναι αυτά που εμπεριέχεται στα Τέσσερα Βιβλία.


Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

Ο Νίτσε από το άλφα ως το ωμέγα

Το βιβλίο «Ο Νίτσε από το Άλφα ως το Ωμέγα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Τόμοι ολόκληροι έχουν γραφτεί για τον Φρίντριχ Νίτσε. Φιλόσοφοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, επαναστάτες έχουν εγκύψει ιδιοτελώς στο έργο του. Μυθολογημένος όσο κανείς και παρεξηγημένος επίσης, θεωρήθηκε πρόδρομος του ναζισμού, αντισημίτης, μισογύνης και βέβαια αθεϊστής, πολέμιος του χριστιανισμού, ενσάρκωση της εναντίωσης σε κάθε της μορφή . Μάστορας του αφορισμού, της ακαριαίας σύλληψης και της πυκνής διατύπωσης, πίστεψε στη ζωή, στη δημιουργικότητα, στη δύναμη, στην πραγματικότητα του ενθάδε και όχι του επέκεινα κόσμου και αμφισβήτησε όλα τα δόγματα που αποστεγνώνουν τη ζωή από τους χυμούς της. Τα αποφθέγματά του είναι σαν βέλη που σκίζουν τον ιστό της σκέψης μας και καρφώνονται βίαια στο στόχο τους - και το αλφαβητάρι αυτό δίνει ένα δείγμα του βαθιά διεισδυτικού και πολλές φορές ενορατικού αφοριστικού του χαρίσματος. Η έκδοση περιέχει εκτενή εισαγωγή και αναλυτικό χρονολόγιο.

Εισαγωγή, ανθολόγηση, μετάφραση: Κατερίνα Σχινά.

Έλληνες (αρχαίοι)
- Σχεδόν σε όλες τις εποχές και σε όλα τα στάδια της κουλτούρας προσπάθησαν κάποια στιγμή, με βαθιά δυσαρέσκεια, να απελευθερωθούν από τους Έλληνες - επειδή κάθε προσωπική, φαινομενικά πρωτότυπη και άξια θαυμασμού δημιουργία συγκρινόμενη με το ελληνικό πρότυπο έχανε χρώμα και ζωή και κατέληγε να μοιάζει με φθηνό αντίγραφο, με καρικατούρα. Κι έτσι, κάθε τόσο ξεσπά βαθιά οργή εναντίον αυτού του μικρού και αλαζονικού λαού, που είχε την τόλμη να ονομάσει "βάρβαρο" ό,τι δεν ήταν δικό του γέννημα-θρέμμα. Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, αναρωτιούνταν, που μολονότι διαθέτουν εφήμερη μόνο ιστορική λάμψη, κωμικά περιορισμένους θεσμούς, αμφίβολη ηθική και χαρακτηρίζονται από απεχθή ελαττώματα, έχουν την αξίωση εκείνης της αξιοπρέπειας και της εξέχουσας θέσης που διακρίνει τη μεγαλοφυία από τις μάζες;... ("Η γέννηση της τραγωδίας")
Πανεπιστήμια
- Αυτό από το οποίο πάσχει περισσότερο η κουλτούρα μας είναι η υπεραφθονία επηρμένων κομπιναδόρων και κατακερματισμένων ανθρώπων- τα πανεπιστήμια μας είναι, παρά τη θέληση τους, τα πραγματικά θερμοκήπια γι' αυτό το είδος μαρασμού των ενστίκτων του πνεύματος. ("Το λυκόφως των ειδώλων")
Ένα πολύτιμο και εύχρηστο αλφαβητάρι για τον καθένα μας γύρω από τον μεγάλο γερμανό στοχαστή και τη φιλοσοφία του, το οποίο συνοδεύεται από εκτενή εισαγωγή και αναλυτικό χρονολόγιο.


Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012

Η κυρά της Ρω


Συγγραφέας : Ιακώβου Άννα
Εικονογράφος : Καραντινού Εύα

Στη Ρω, τη μικρή βραχονησίδα που βρίσκεται δίπλα στο Καστελόριζο και μιαν ανάσα από τα Τουρκικά παράλια, έζησε η Δέσποινα Αχλαδιώτη.

Η ηρωϊκή κυρά της Ρωμηοσύνης ύψωνε στο νησί της καθημερινά την ελληνική σημαία πιστή σε ένα καθήκον που σήκωσε μονάχη της στις πλάτες της για πολλά χρόνια. Η ιστορία της κυράς της Ρως είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρη από ποτέ.

Η Άννα Ιακώβου αφηγείται την συγκλονιστική ζωή της, εντάσσοντας παράλληλα την ιστορία στην λαϊκή μας παράδοση μέσω μιας αναγωγής της ιστορίας στη σφαίρα του μύθου. Ε


Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012

Ευρωπαϊκή λογοτεχνία και παγκόσμιος πολιτισμός


Απόσπασμα από κριτική του Σπύρου Τσακνιά
http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=94790

Το βιβλίο του Μύλμαν (πρώτη έκδοση στα γερμανικά 1984) δεν προέρχεται από την περιοχή της θεωρίας της λογοτεχνίας. Ο Wilhelm Muhlmann, άγνωστος σχεδόν στην Ελλάδα, σπούδασε γενετική, ζωολογία, φιλοσοφία, ανθρωπολογία, εθνολογία και κοινωνιολογία σε διάφορα πανεπιστήμια της Γερμανίας και δίδαξε κοινωνιολογία και εθνολογία στα πανεπιστήμια του Βερολίνου, του Μάιντς και της Χαϊδελβέργης. Με αυτά τα δεδομένα, ο αναγνώστης, κατ' αρχάς, δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί με το εύρος του πεδίου της λογοτεχνίας ­ της Ευρώπης, της Αμερικής, της Μέσης και Απω Ανατολής ­ που εποπτεύει ο χαλκέντερος μελετητής, όπως δεν μπορεί να μη θαυμάσει την οξυδέρκεια και την ευαισθησία με την οποία αναλύει και ερμηνεύει κορυφαία κείμενα ή λογοτεχνικά ρεύματα της ευρωπαϊκής παράδοσης, έστω και αν σε κάποια σημεία τυχαίνει να διαφωνεί με ορισμένες ερμηνευτικές προτάσεις ή αξιολογικές αποτιμήσεις του συγγραφέα.

Το κέντρο βάρους του βιβλίου, πάντως, δεν βρίσκεται εκεί. Σχηματοποιώντας κατ' ανάγκην, θα έλεγα ότι βασικοί του άξονες είναι: α) η προέλευση της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας των νεότερων χρόνων, και β) η συνείδηση που αποκτά για τον εαυτό της καθώς μοιραία αναμετράται με τον παγκόσμιο πολιτισμό και ιδιαίτερα εκείνον της Ανατολής ­ και βέβαια οι επιδράσεις που δέχεται από την επαφή μαζί του. Η υστερομεσαιωνική λογοτεχνία της Νότιας Γαλλίας, όπως είναι γνωστό, αλλά και εκείνη της Σικελίας, όπως τονίζει ο Μύλμαν, φαίνεται πως υπήρξαν το λίκνο των ευρωπαϊκών λογοτεχνιών, που διαφοροποιούνται σταδιακά καθώς αναπτύσσονται παράλληλα με την ανάπτυξη των εθνικών γλωσσών και την αντίστοιχη συγκρότηση των εθνικών κρατών, χωρίς να αποβάλουν εντελώς τα στίγματα της καταγωγής τους. Κοινή αφετηρία εξάλλου φαίνεται πως λίγο αργότερα υπήρξε η ισπανική λογοτεχνία και εντελώς ιδιαίτερα το πικαρέσκο μυθιστόρημά της, στο οποίο ο γερμανός μελετητής αφιερώνει ένα από τα ωραιότερα κεφάλαια του τόσο σημαντικού βιβλίου του. Ενα άλλο κεφάλαιο, εξίσου θαυμαστό, είναι εκείνο που αφιερώνει στον Δον Κιχώτη του Θερβάντες, στο αριστούργημα αυτό της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, του οποίου η συγγένεια με το πικαρέσκο, αν δεν είναι προφανής, είναι οπωσδήποτε αισθητή. Ο συγγραφέας δεν παραλείπει να υπαινιχθεί πως το ισπανικό μυθιστόρημα, μήτρα του νεότερου ευρωπαϊκού μυθιστορήματος, θα μπορούσε να διεκδικήσει ως απώτατο πρόγονό του την ομηρική Οδύσσεια. Οπως και αν έχει το πράγμα, από τη πραγμάτευση του Μύλμαν ο αναγνώστης αποκομίζει την εντύπωση πως ό,τι αποκαλούμε ευρωπαϊκή λογοτεχνία δεν είναι το μηχανικό άθροισμα των επιμέρους εθνικών λογοτεχνιών, αλλά ένα πολύκλαδο και πολύφυλλο δέντρο, του οποίου οι ρίζες βυθίζονται σε κοινές παραδόσεις και εμπειρίες, κοινά λίγο ως πολύ θρησκευτικά συναισθήματα και κοινά, παρά τις επιμέρους διαφορές, αξιακά συστήματα. Η «κουλτούρα της φτώχειας», επί παραδείγματι, φαίνεται να αποτελεί κοινό υπόστρωμα που εκ βάθους επηρεάζει μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας από το απώτατο σημείο του Βορρά ως το νοτιότερο άκρο της ηπείρου.


Μολονότι πλήθος συγγραφέων και έργων παρελαύνει στις σελίδες της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του Μύλμαν, η μελέτη του δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ούτε συγγραφεοκεντρική ούτε κειμενοκεντρική. Το ενδιαφέρον του εστιάζεται κατά κύριο λόγο σε αρχετυπικά πρότυπα ­ μολονότι η λέξη σπάνια απαντάται στο βιβλίο ­ και σε υπόγεια, πλην καθοριστικά, θρησκευτικά, πολιτισμικά, πνευματικά και ιδεολογικά ρεύματα που διαπερνούν τις συνειδήσεις των ευρωπαϊκών λαών και των δημιουργών τους. Ο Δον Κιχώτης, ο Φάουστ, ο Δον Ζουάν, ο Εωσφόρος είναι μερικά παραδείγματα των πρώτων, ο γνωστικισμός, ο «διαμεσολαβημένος» βουδισμός και ο θρησκευτικός συγκρητισμός είναι ενδεικτικά παραδείγματα των δεύτερων. Εξίσου ενδιαφέρων είναι και ο επίμονος τονισμός των μοτίβων «κουλτούρα της φτώχειας», «ανεστραμμένος κόσμος», «αρνητικά επώνυμοι ήρωες» (ο picaro ή αγύρτης, ο τρελός, ο δαιμονισμένος, ο ληστής κ.ο.κ.) καθώς και οι εκφάνσεις τους σε διάφορες λογοτεχνίες της Ευρώπης. Χαρακτηριστικό εξάλλου είναι το γεγονός πως όταν αναφέρεται στη ρωσική λογοτεχνία, για παράδειγμα, ελάχιστα ασχολείται με τους πασίγνωστους γίγαντές της, τον Ντοστογέφσκι ή τον Τολστόι, ας πούμε, ενώ διατρίβει αρκετά περί το έργο λιγότερο γνωστών συγγραφέων όπως ο Γκοντσάροφ, ο Λεσκόφ, ο Μπούνιν. Ενδεικτικός είναι και ο τίτλος του σχετικού κεφαλαίου: ο ρωσικός κόσμος ­ και όχι η ρωσική λογοτεχνία. Είναι φανερό πως το ενδιαφέρον του το κατευθύνουν τα κοινωνιολογικά και ανθρωπολογικά του μελήματα.

Αλλά όσο πλησιάζουμε στην εποχή μας όλο και περισσότερο η ευρωπαϊκή λογοτεχνία ξεπερνά την εσωστρέφειά της, όλο και πιο πολύ διευρύνει τους ορίζοντές της και προσοικειώνεται εμπειρίες ξένων λογοτεχνιών και εντελώς ιδιαίτερα εκείνων της Ανατολής. Αλλωστε είναι η εποχή της πύκνωσης των εμπορικών ανταλλαγών, οι απαρχές των αποικιοκρατικών εξορμήσεων, η χαραυγή της παγκόσμιας αγοράς. Μέσα σε αυτή τη συγκυρία, ο Goethe θα θέσει το κρίσιμο ζήτημα: «Διαπιστώνω όλο και περισσότερο», λέει στον Eckermann το 1827, «ότι η ποίηση είναι κοινό κτήμα της ανθρωπότητας και ότι εκπορεύεται από τόσες και τόσες εκατοντάδες ανθρώπων σε όλους τους καιρούς και τους τόπους... Αλλά φυσικά, όταν εμείς οι Γερμανοί δεν καταδεχόμαστε να ρίξουμε μια ματιά πέρα από τον στενό κύκλο του δικού μας περιβάλλοντος, είναι λογικό να καταλήγουμε τόσο εύκολα σε τούτη τη σχολαστική υπεροψία. Γι' αυτό και εγώ περιδιαβάζω μ' ευχαρίστηση σε ξένα έθνη και συμβουλεύω τον καθένα να κάνει από τη μεριά του το ίδιο. Ο όρος εθνική λογοτεχνία δεν λέει τώρα πολλά πράγματα, πορευόμαστε προς την εποχή της παγκόσμιας λογοτεχνίας και όλοι πρέπει να συνεργήσουν ώστε η έλευσή της να επιταχυνθεί».

Ωστόσο η πορεία προς την παγκοσμιοποίηση της λογοτεχνίας ούτε απρόσκοπτη υπήρξε ούτε αναμφίλογη. Οι αντίρροπες τάσεις ουδέποτε απουσίασαν από τα ευρωπαϊκά Γράμματα. Ο συγγραφέας έχει πλήρη επίγνωση του φαινομένου και το υπογραμμίζει εμφατικά στο τελευταίο, επιλογικό κεφάλαιο του βιβλίου του που φέρει τον τίτλο «Ο πάτριος κόσμος ως αντίβαρο». Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, εξάλλου, ο Παν. Κονδύλης (υποθέτω), που διευθύνει τη λαμπρή σειρά «Ο νεώτερος ευρωπαϊκός πολιτισμός», γράφει: «Ως πολιτισμικός δείκτης η λογοτεχνία φαίνεται έτσι να κινείται μέσα σε δύο αντιθετικά ζεύγη, αντλώντας από την κίνηση αυτή τον παλμό της: κυμαίνεται ανάμεσα στο εθνικό και στο οικουμενικό και συνάμα ανάμεσα στο οικείο και στο ξένο. Δεν είναι έτσι παράξενο ότι τάσεις για εξύμνηση της μικρής ιδιαίτερης πατρίδας ως ζεστής γνώριμης εστίας διαμορφώνονται ακριβώς σε εποχές οικουμενικών διευρύνσεων και πνευματικών περιπλανήσεων».

Στον αναγνώστη του βιβλίου γίνεται φανερό πως η περιπλάνηση του συγγραφέα στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια λογοτεχνία δεν είναι τόσο ελεύθερη όσο εκ πρώτης όψεως μπορεί να δείχνει. Ακολουθεί ένα καλά προετοιμασμένο και συστηματικά επεξεργασμένο σχέδιο. Σχέδιο και σύστημα, ωστόσο, τοποθετημένα στο βάθος της έκθεσης του Μύλμαν ούτε την πηδαλιουχούν ούτε την πιέζουν να στριμώξει το υλικό της σε προκατασκευασμένους όρους. Η αφήγηση είναι άνετη, σχεδόν χαλαρή, δοκιμιακού τόνου και προσωπικού ύφους ­ στους αντίποδες του σύγχρονου θεωρητικού λόγου με την ακατανίκητη ροπή του προς ένα επιστημονικοφανές και σπουδαιοφανές jargon και μια στρυφνή και δύσπεπτη ορολογία. Γι' αυτό χαρακτήρισα τερπνή την ανάγνωση του σοφού αυτού βιβλίου. Στην τέρψη του αναγνώστη συμβάλλει και η πολύ καλή μετάφραση του Κώστα Κουτσουρέλη καθώς και η εξαιρετικά φροντισμένη έκδοση της «Νεφέλης».




Το βιβλίο ''Ευρωπαϊκή λογοτεχνία και παγκόσμιος πολιτισμός'' μπορείτε να το βρείτε εδώ

Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης



Συγγραφέας: Σάντας Κωνσταντίνος

Ο "Αριστοτέλης Βαλαωρίτης" του Λευκαδίτη καθηγητή της Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Flagler College της Φλόριντα, Κωνσταντίνου Σάντα, έρχεται να συμπληρώσει ένα αξιοσημείωτο κενό στην υπάρχουσα βιβλιογραφία για τον Λευκαδίτη ποιητή και την Επτανησιακή λογιοσύνη. Το έργο αποτελεί μια κριτική εργοβιογραφική μονογραφία του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, καλύτερα θα λέγαμε μια μοναδική, συνθετική «βιογραφία» του ποιητή, της εποχής και της ποίησής του. Με μια σκευή φιλολογική-κριτική, λογοτεχνική, κοινωνιολογική, ψυχολογική, ο συγγραφέας καταθέτει σ' αυτή την ευσύνοπτη μελέτη την προσωπογραφία του ποιητή, αλλά και τη ζωντανή σκηνοθεσία του ιστορικού χρόνου του ποιητή και των ηρώων του.

Με ακριβή απλότητα και το χάρισμα της γλαφυρής γραφής, ο Κωνσταντίνος Σάντας απευθύνεται τόσο στον ειδικό, όσο και στον κάθε αναγνώστη κάνοντάς τον μέτοχο μιας συναρπαστικής αναγνωστικής εμπειρίας, παρασύροντάς τον ταυτόχρονα σε μια περιπέτεια στοχασμού και αυτοσυνειδησίας πάνω στης ιστορίας τις ατέρμονες επιστροφές.


Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

Η θέση του βρετανικού Τύπου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις 1955-1965


Συγγραφέας: Αφεντούλη Δέσποινα
Εκδότης: Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
Αριθμός Σελίδων: 321

Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι η ανάδειξη της θέσης του βρετανικού Τύπου στα ελληνοτουρκικά θέματα τη δεκαετία 1955-1965. η πρωτοτυπία του εν λόγω έργου έγκειται στη μελέτη πρωτογενούς υλικού των εφημερίδων The Times και The Guardian αναφορικά με την προβολή της δράσης της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών, καθώς και της μετέπειτα εξέλιξης του κυπριακού ζητήματος, των διωγμών των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955, των εκλογών στην Ελλάδα και της εκτενούς αναφοράς σε πρόσωπα με πολιτική δράση στη χώρα. Επιπλέον, διερευνάται η σχέση ανάμεσα στα βρετανικά Μ.Μ.Ε., στα κέντρα εξουσίας, στις ομάδες πίεσης και στο βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, και αναδεικνύεται η σαφής προσπάθεια του βρετανικού Τύπου να προβάλει εκλεπτυσμένα, αλλά αυστηρά, τις πολιτικές επιδιώξεις και θέσεις της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής. Παράλληλα εξετάζεται ενδελεχώς το ζήτημα της "αντικειμενικότητας" στην άσκηση δημοσιογραφίας, ειδικά όταν πρόκειται για περίπλοκα πολιτικά θέματα, όπως το κυπριακό ζήτημα.

Περιεχόμενα

Πρόλογος || Πρόλογος του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη || Πρόλογος του Νικόλαου Ουζούνογλου || Σημείωμα της συγγραφέως || Ευχαριστίες || Γλωσσάριο - Όροι κλειδιά || Εισαγωγή || Η θέση του βρετανικού τύπου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις || Σχέσεις μεταξύ εξωτερικής πολιτικής και Μ.Μ.Ε. στην Αγγλία || Η σχέση των Μ.Μ.Ε. με τις ομάδες πίεσης στην Αγγλία || Ανάλυση άρθρων - Γενικά || Η δράση της Ε.Ο.Κ.Α. - Κύπρος, 1955-1959 || Τα Σεπτεμβριανά - Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη, 1955 || Εκλογές στην Ελλάδα, 1956 και 1963 || Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, 1959-1960 || Η ανάφλεξη του Κυπριακού, 1963-1964 || Το μέλλον της Κύπρου στην ανατολή του 21ου αιώνα || Παραρτήματα || Βιβλιογραφία


Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012

Εκδήλωση για τον Ελύτη



Ποιήματα του αγαπημένου της Οδυσσέα Ελύτη διαβάζει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, στην εκδήλωση «Με τον λύχνο του Αστρου - Αφιέρωμα στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη», που θα γίνει το Σάββατο στις 9 το βράδυ στο Αμφιθέατρο Ι του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕ.Δ.Ε.Α.) του Α.Π.Θ.
Ποιήματα του αγαπημένου της Οδυσσέα Ελύτη διαβάζει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, στην εκδήλωση «Με τον λύχνο του Αστρου - Αφιέρωμα στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη», που θα γίνει το Σάββατο στις 9 το βράδυ στο Αμφιθέατρο Ι του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕ.Δ.Ε.Α.) του Α.Π.Θ.
Η εκδήλωση αποτελεί την επίσημη συμμετοχή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης στο Ετος Ελύτη και είναι ένα ταξίδι μίας ώρας στα έργα του βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979 ποιητή, με οδηγό τις λέξεις του και τη μουσική.
Στο τραγούδι είναι ο Σπύρος Σακκάς και στο πιάνο τον συνοδεύει ο Γιώργος Κουρουπός.

thulebooks.gr

Αδάμαστες ψυχές


Συγγραφέας : Φώτης Κόντογλου

Ψυχές αδάμαστες. Ανυπότακτες και άγριες, όπως η θάλασσα την οποία διέπλεαν οι ήρωες των περιπετειών που αναπλάθει ο Φώτης Κόντογλου, χρησιμοποιώντας ιστορίες γραμμένες από το χέρι αυτών των ανθρώπων. Τα κεντρικά πρόσωπα του βιβλίου, οι θαλασσοπόροι, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Πάλεψαν γενναία μέσα στα κύματα και αντιμετώπισαν παλικαρίσια τις δυσκολίες της ζωής, βγαίνοντας νικητές, έστω κι αν τις περισσότερες φορές έφτασαν στα απώτατα όρια των σωματικών, ηθικών και ψυχικών αντοχών τους. Έτσι, προβάλλουν ως πρότυπα αγωνιστικότητας, άσχετα αν ήταν κακούργοι ή δολοφόνοι.


Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου 2012

Ο ελληνικός εμφύλιος και το διεθνές κομουνιστικό σύστημα


Συγγραφέας : Νίκος Μαραντζίδης - Κώστας Τσίβος
Εκδότης : Άγκυρα
Έτος έκδοσης : 2012

Το KKE μέσα από τα τσεχικά αρχεία 1946-1968
Σήμερα έχει γίνει απολύτως κατανοητό πως ο ρόλος των κομουνιστικών κρατών της Ανατολικής Ευρώπης στο ξέσπασμα του ελληνικού Εμφυλίου πολέμου υπήρξε καθοριστικός και σύνθετος.

Η μελέτη του δικτύου αυτού, που στη βιβλιογραφία αναφέρεται ως διεθνές κομουνιστικό σύστημα, και η ανάδειξη της κρισιμότητας του ρόλου του στις ελληνικές εξελίξεις της δεκαετίας του ’40 οδήγησαν σε γόνιμα συμπεράσματα και αποτελούν αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα του ανοίγματος των αρχείων των πρώην κομουνιστικών κρατών. Το διεθνές κομουνιστικό σύστημα λειτούργησε ταυτόχρονα ως δίκτυο αλληλοϋποστήριξης κρατικών οντοτήτων και πολιτικών κομμάτων, αλλά και ως μηχανισμός προώθησης μιας πολιτικής ιδεολογίας που είχε στόχο να αλλάξει τον κόσμο σύμφωνα με τη δική της οπτική για αυτόν.

Το βιβλίο αυτό είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια παράθεση αρχειακών εγγράφων. Στόχος του είναι να κατανοήσει ο αναγνώστης ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της διεθνούς κομουνιστικής εμπλοκής στον ελληνικό Εμφύλιο. Πώς το διεθνές κομουνιστικό σύστημα ενεργοποιήθηκε προκειμένου να υποστηρίξει τον αγώνα των Ελλήνων κομουνιστών και ποιες σχέσεις διαμόρφωσε με αυτούς. Σκοπός του βιβλίου δεν είναι μόνο να κατατεθούν γεγονότα, αλλά επιπλέον να αναλυθεί το πλαίσιο των σχέσεων που οδήγησε τους πρωταγωνιστές σε συγκεκριμένες επιλογές.

«… Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, του οποίου συγγραφέας είναι ο Νίκος Μαραντζίδης, παρουσιάζεται το γενικό πλαίσιο της σχέσης ανάμεσα στη Μόσχα, το διεθνές κομουνιστικό σύστημα και το ΚΚΕ την εποχή του Εμφυλίου πολέμου. Με τη χρήση της διεθνούς και της ελληνικής βιβλιογραφίας και με τη συγκριτική προσέγγιση, στόχος είναι να κατανοήσει ο αναγνώστης όσο γίνεται βαθύτερα αλλά και με απλό τρόπο το εξαιρετικά σύνθετο πλέγμα των σχέσεων αυτών . . .

Στο δεύτερο μέρος, που γράφτηκε από κοινού από τους δύο συγγραφείς του βιβλίου, γίνεται αναφορά στην τσεχοσλοβακική εμπλοκή κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου όσο και με το τέλος αυτού. Παρουσιάζονται επίσης η κρατική τσεχοσλοβακική πολιτική απέναντι στους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εγκατάστασης αυτών των ανθρώπων στην, από κάθε άποψη, μακρινή για αυτούς χώρα . . .

Στο τρίτο μέρος του βιβλίου παρατίθενται κάποια από τα αρχειακά τεκμήρια που εντοπίστηκαν στην Τσεχία. Τα αρχειακά αυτά τεκμήρια μεταφράστηκαν από τα τσεχικά από τον Κώστα Τσίβο. Τα έγγραφα αυτά χαρακτηρίζουν διάφορες φάσεις της πρόσφατης ιστορίας κατά τα έτη 1946-1968 και ταξινομούνται από εμάς σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: στην εμφύλια σύγκρουση και τη βοήθεια της Τσεχοσλοβακίας, στη δράση του ΚΚΕ μετά τον Εμφύλιο, στο ζήτημα των πολιτικών προσφύγων και, τέλος, στις δύο μεγάλες κρίσεις του ΚΚΕ αυτή του 1956 και εκείνη του 1968.»

(Από τον Πρόλογο του βιβλίου)


Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2012

Το δέρμα

μτφρ.: Παναγιώτης Σκόνδρας
εκδόσεις Μεταίχμιο, σ. 448


Κούρτσιο Μαλαπάρτε
Το δέρμα

Μια συγκλονιστική μαρτυρία
Αντί σημαίας, ένα ανθρώπινο τομάρι...

Απόσπασμα από κριτική του Στάντη Αποστολίδη
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=315811
Το Δέρμα θ' απογοητεύσει τον αναγνώστη που γυρεύει ένα μυθιστόρημα. Οχι γιατί δεν ανταποκρίνεται στις γραμματολογικες απαιτήσεις του όρου. Και μύθος είναι και Ιστορία, αλλά λείπουν οι «ήρωες» -γιατί γράφεται για τους ηττημένους!- και αντί πλοκής, αναδύονται εικόνες σπασματικές μονάχα, μιας κόλασης που ελάχιστοι έχουν το κουράγιο ν' αντικρίσουν... Σελίδες που σε καθηλώνουν, μα σαν τις διαβάσεις, εύχεσαι να μην είχαν γραφεί ποτέ. Θηριωδίες έξω νου, που ελπίζεις να μη συνέβησαν... Κι όμως, δεν είναι παρά αλήθειες χαμένες στα παραλειπόμενα της Ιστορίας, λησμονημένες μες στους θριαμβικούς αλαλαγμούς για τους Σύμμαχους «ελευθερωτές» της Ευρώπης...

Τον Οκτώβριο κιόλας του 1943, μετά την κατάρρευση του Μουσολίνι, οι αμερικανικές δυνάμεις, με συνοδεία Καναδών, Γάλλων, Μαροκινών, Αλγερινών, Τυνήσιων και άλλων εξωτικών εθνικοτήτων αποβιβάστηκαν στη Νάπολη, ξεκινώντας ένα σκληρό αγώνα για την εκκαθάριση της χώρας από τα γερμανικά στρατεύματα, πόλη προς πόλη, δρόμο προς δρόμο. Τα θλιβερά απομεινάρια του ιταλικού στρατού, έχοντας καταθέσει ταπεινωτικά τα όπλα και αλλάζοντας παράταξη, ντυμένα με παλιές αγγλικές στολές του μετώπου της Αφρικής, πολεμούσαν τώρα σαν παλιάτσοι στο πλευρό των νέων τους «συμμάχων», για να κερδίσουν από κοινού τον ίδιο εκείνο πόλεμο που είχαν χάσει μαζί με τους Γερμανούς! Ο Μαλαπάρτε, σύνδεσμος-αξιωματικός, παρακολουθεί βήμα βήμα τη νικηφόρα πορεία, αλλά με τα μάτια στραμμένα κατά πίσω: στους συντριμμένους, τους τραγικούς, πεινασμένους, εξαθλιωμένους συμπατριώτες του, που οφείλουν να σκεπάσουν την ντροπή και τα κουρέλια τους επευφημώντας τους νικητές τους! Το χρονικό της χαμερπούς επιβίωσης, του φρικαλέου αλληλοσπαραγμού, που δεν ξέσπασε μεν σαν εμφύλιος, όπως στην Ελλάδα, μα χωρίς να 'ναι και λιγότερο αιματηρός, συνιστά τον σκελετό κάτω από το Δέρμα.


...... Διφυής στην κυριολεξία, καθότι γόνος Γερμανού και Ιταλίδας, με ευρύτατη ευρωπαϊκή καλλιέργεια, δεν είναι ασφαλώς διόλου τυχαίο πως το φιλολογικό του ψευδώνυμο ήταν το ανάποδο του Βοναπάρτη!

Αν είναι δύσκολο να κρίνει πια κανείς το πρόσωπο -«χαμαιλέων» ή αυτοσπαρασσόμενη διαρκώς μεταξύ των άκρων συνείδηση;-, το έργο του, βαθύτατα ανθρώπινο και ορισματικό κυρίως ειπείν της εποχής του, μ' ευρύτατη επίδραση, δεν έχει ούτε κομμουνιστικά ούτε φασιστικά ούτε χριστιανικά ίχνη. Εστέτ, στο βάθος, ταμπουρωμένος πίσω από έναν ακραίο κυνισμό, που τον οδηγεί στην αυτομαστίγωση και την αυτοταπείνωση μες στο χάος της κόλασης γύρω του, ντρέπεται για τη ζέστα του και για την ανθρωπιά του. Αλλά και μαζί, οξύτατα καταγγελτικός, εξαπολύει μιαν αδυσώπητη ειρωνεία, έναν εθνικό αυτοσαρκασμό, διατυπωμένον με ανένδοτο ουαϊλδικό πνεύμα. Χαράζει ένα πορτρέτο του λαού του ειδεχθές, ελπίζοντας ίσως, ενδόμυχα, πως αυτό θα «άρει τις αμαρτίες», θα τραβήξει τις ασκήμιες όλες πάνω του, σαν άλλο πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ, αφήνοντας τη χώρα του άμωμη... Οι περιγραφές του, βγαλμένες από την Αποκάλυψη. Οι εμφανιζόμενες μορφές μοιάζουν τόσο στους δαίμονες της μιχαηλαγγελικής Δευτέρας Παρουσίας ή τα τερατόμορφα πλάσματα του Μπος, ώστε γεννούν αμφιβολίες για τα γραφόμενά του. Μα το θέμα δεν είναι καν η αλήθεια των γεγονότων, όσο η αλήθεια της ματιάς - που 'ναι αδιαμφισβήτητη. Αυτή φαίνεται πως ήταν η Ιστορία και ποτέ δεν τη μάθαμε, ποτέ δεν θα περάσει στα επίσημα εγχειρίδια. Γιατί όσοι περπατάνε σήμερα στην πλατεία της Σάντα Μαρία Νοβέλλα της Φλωρεντίας, θαυμάζοντας τ' αθάνατα μνημεία, σεβόμενοι τον πολιτισμό, τον χώρο, δύσκολα θα πιστέψουν πως πάνω στα ίδια εκείνα σκαλιά εκτελούσαν χαριεντιζόμενοι οι νικητές παρτιζάνοι αιχμαλώτους αράδα, νέα παιδιά 16-17 χρονών, με την κατηγορία του δωσιλογισμού -αληθινή; ψεύτικη; ποιος ξέρει;- και το ακόμη πιο ασύλληπτο: πως έβγαινε αγανακτισμένος ο εφημέριος με μια σκούπα στο χέρι και τους βάραγε, μ' ένα σκέτο σκουπόξυλο, τους οπλισμένους με αυτόματα, να πάνε αλλού, σ' άλλη εκκλησιά, αν θέλουν να κάνουν τις εκτελέσεις τους, να μην του λερώνουν αυτουνού το προαύλιο!... Και ύστερα έπιανε και πάστρευε τις λίμνες αίματα από τα μάρμαρα γκρινιάζοντας... Αυτή την Ιστορία, του δρόμου, ο Μαλαπάρτε τη μεταφέρει με τρόπο μοναδικό!

Στα θλιβερά βομβαρδισμένα σοκάκια της Νάπολης, στην Αππία οδό, μπρος απ' τα Σέρμαν που κατευθύνονταν για τη Ρώμη, στον μοναχικό κώνο του Βεζούβιου, στις συνοικίες της Φλωρεντίας, αντιμέτωπος με τους ελεύθερους σκοπευτές, τέλος, στην πλατεία του Μιλάνου, μπρος στο κρεμασμένο πτώμα του Μουσολίνι απ' το τσιγκέλι, όπου το μάτι του γυρίσει, όπου κι αν δει, ερείπια μαύρα της ζωής του βλέπει εκεί, αγόρια και κορίτσια να εκπορνεύονται για λίγες δεκάρες στους ελευθερωτές, ξετσίπωτους «ήρωες της επόμενης μέρας» να προβάλλουν με ψευτομαρξιστικό ένδυμα μες απ' τα λαγούμια τους για να δοξαστούν μαζί με τους νικητές, μίση αχαλίνωτα, ανθρώπους απελπισμένους, σε οργιαστικό χορό πιασμένους καθημερινά με τον θάνατο. Και μολαταύτα δεν χάνει ποτέ τον απέραντο υπαρξιακό του οίκτο... Γιατί για τον Μαλαπάρτε ο άνθρωπος είναι ανεκτός μόνο μέσα στην εξαθλίωση και τον εξευτελισμό. Ο άνθρωπος μέσα στην τύχη του, ο άνθρωπος που κάθεται στον θρόνο της αλαζονείας του, της ισχύος του, της ευτυχίας του, ο ντυμένος με τα στολίδια του νικητή, ο άνθρωπος ο καθήμενος επί του Καπιτωλίου, είναι θέαμα αποκρουστικό...


Συνθετικά, το Δέρμα πάσχει, όπως και το Καπούτ -μα για τη «σύνθεση» νοιάζονται μόνον οι γραφιάδες της σειράς... Οι κοφτοί διάλογοι, που ενίοτε παραπέμπουν σε θέατρο του παραλόγου, κρατάνε καθηλωμένο τον αναγνώστη, το υπερβατικό στοιχείο στις περιγραφές καθιστά πιο έντονη την υποβολή, ενώ ο πληθωρικός λυρισμός του, μολονότι πανταχού παρών, δεν κουράζει πάντως όσο στο Καπούτ.

Η βασική του ιδέα, που δίνει και τον τίτλο στο έργο, του 'χει καρφωθεί από τη γερμανική προέλαση στην Ουκρανία, με το πρωταντίκρισμα ενός ανθρώπινου κουφαριού, τσαλαπατημένου από τις ερπύστριες των τανκς, που κάποιος, για να το μεταφέρει στο κοινό χωνευτήριο, το τσιμπάει με τη μύτη της αξίνας του και την παίρνει επ' ώμου! Εκείνο που ήταν άνθρωπος, ανεμίζει τώρα σαν δερμάτινη σημαία στο κοντάρι της! Αυτή είναι η σημαία μας, η σημαία της Ευρώπης μετά την απερίγραπτη αλληλοσφαγή, διακηρύσσει ο παραδοξολόγος πάντα Μαλαπάρτε! Το δέρμα είναι η μοναδική μας πατρίδα, στ' όνομα της οποίας γίνονται όλα! Για να σώσει κανείς το τομάρι του και μόνο πολεμάει... (Και αναρωτιέμαι μάλιστα μήπως θα 'ταν προσφυέστερο η απόδοση του τίτλου να 'ταν Το τομάρι - μολονότι αντιλαμβάνομαι τόσο το κακόηχο της λέξης όσο και τις άλλες σημασίες που σύρει μαζί της.) Ενα όμοιο ισοπεδωμένο κουφάρι από συμμαχικό άρμα έξω από τη Ρώμη αναρριπίζει τη μνήμη και τον βεβαιώνει γι' άλλη μια φορά πως αυτό που μένει πια δεν είναι παρά το σκέτο τομάρι μας. Ολος ο πολιτισμός αιώνων, όλη η εκλεπτυσμένη Αναγέννηση, ο γενναίος Διαφωτισμός δεν βοήθησαν και καταντήσαμε ν' αγωνιζόμαστε πάλι για τα στοιχειώδη, τα εντελώς απαραίτητα, τη σκέτη ύπαρξη, το πιο ταπεινό καθενός: το δέρμα του και μόνο!........

Το Δέρμα αποτελεί μαρτυρία συγκλονιστική και παράλληλα μια διάπυρη αντισυμβατική καταγγελία! Μπορεί κανείς να μισήσει τον συντάκτη της ή να θάψει μέσα του το βιβλίο, αλλά δεν μπορεί ποτέ να το προσπεράσει ή να το λησμονήσει. Αλλωστε αυτό και δεν του συγχωρούν του Μαλαπάρτε!...




Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012

Τα Πάθη του Κόσμου


Arthur Schopenhauer


Συγγραφέας: Άρθουρ Σοπενχάουερ
Εκδοτικός Οίκος:PRINTA

Όπως γράφει και ο Γάλλος συγγραφέας Didier Raymond, "Ο Σοπενχάουερ ξαναγίνεται της μόδας. Η εποχή μας, που δεν πιστεύει πια σε τίποτα, βρίσκει σ' αυτόν μια απάντηση στο μηδενισμό της. Ο άνθρωπος της σύγχρονης κοινωνίας, μια αληθινή επιθυμητική μηχανή, αντιστοιχεί στον τυφλό και τρελό μηχανισμό που σκιαγραφεί ο Σοπενχάουερ. Πηγαίνει από επιθυμία σε επιθυμία, δίχως να βρίσκει ικανοποίηση. Μόλις μια επιθυμία ικανοποιηθεί, μια άλλη τη διαδέχεται. Έτσι, ο άνθρωπος της καταναλωτικής κοινωνίας είναι μια τέλεια σοπενχαουερική μαριονέτα.

Η ηθική πρόοδος της ανθρωπότητας είναι μια φενάκη, είχε πει ο Σοπενχάουερ. Οι πόλεμοι, οι επαναστάσεις, η τρομοκρατία που συγκλονίζουν τον κόσμο μας, αποδεικνύουν πως ο άνθρωπος παραμένει πάντα σκληρός. Η επιστημονική πρόοδος είναι μια ψευδαίσθηση, λέει ο φιλόσοφος. Η σύφιλη δεν είναι πια εδώ, μα το AIDS την αναπληρώνει με το παραπάνω. Κανείς δεν πιστεύει πια στις φιλοσοφίες της ιστορίας που τόσο κατέκρινε ο Σοπενχάουερ. Αρκετά παραμορφωτικά κάτοπτρα έχουν οριστικά θρυμματιστεί. Όμως, νέα παραληρήματα ξεφυτρώνουν από παντού.

Ο οριενταλισμός, ο αποκρυφισμός επανέρχονται με δύναμη. Η φτώχεια ευδοκιμεί πάντοτε. Το ποσοστό αυτοκτονιών βρίσκεται σε διαρκή άνοδο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η πλήξη, η απραξία και οι τεχνητοί παράδεισοι (αλκοόλ, ναρκωτικά) που τις συνοδεύουν υποσκάπτουν τις κοινωνίες μας. Ο Σοπενχάουερ επιστρέφει στη μόδα γιατί είναι ο στοχαστής όλων των εποχών παρακμής. Κι αυτές οι εποχές τον αγαπούν γιατί τους επιστρέφει την εικόνα της κενότητάς τους".


ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ


Όβε Ρόλανδσεν - Μια κοινότατη μύγα μετρίου μεγέθους - Πατέρας και γιός


Συγγραφέας:ΧΑΜΣΟΥΝ ΚΝΟΥΤ

Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται τρία πεζά –Όβε Ρόλανδσεν, Μια κοινότατη μύγα μετρίου μεγέθους, Πατέρας και γιος– από τα πλέον χαρακτηριστικά του έργου του σπουδαίου Νορβηγού λογοτέχνη. Τρία διηγήματα, όπου διακρίνεται η μοναδική αφηγηματική ικανότητα του Χάμσουν, η ασυνήθιστη ψυχολογική δύναμη της γραφής του, η δεξιοτεχνία του στη λεπτότατη απόδοση και περιγραφή χαρακτήρων και συναισθημάτων, που συνεπαίρνει τον αναγνώστη. Ο νομπελίστας συγγραφέας, που δύσκολα μπορεί να ενταχθεί σε κάποια σχολή, καθώς επιλεκτικά υιοθετεί κι απορρίπτει στοιχεία του ρεαλισμού, του νατουραλισμού, του ρομαντισμού, και βαθιά ιδεαλιστής ο ίδιος, περιγράφει με σπάνια ακρίβεια και ευστοχία χαρακτήρες και περιστατικά από τη ζωή στη θάλασσα, την ύπαιθρο, την πόλη, με το μοναδικό προσωπικό του ύφος, απλό και ταυτόχρονα περίτεχνο, λιτό αλλά και κατεξοχήν άμεσο και δυνατό.

Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2012

Ο φιλόσοφος και ο λύκος


Τι μας διδάσκει η άγρια φύση για την αγάπη, τον θάνατο και την ευτυχία


Συγγραφέας : Mark Rowlands

Όταν ο Mark Rowlands ήταν 27 ετών, λέκτορας στη Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, αγόρασε ένα κουτάβι λύκου. Αυτή ήταν η αρχή μιας σχέσης καθοριστικής για τη ζωή του φιλοσόφου και καταλυτικής στη διαμόρφωση της σκέψης του. Το βιβλίο αρχίζει με την εξουθενωτική ενεργητικότητα του Μπρένιν όταν ήταν κουτάβι και τελειώνει με τον θάνατό του, 11 χρόνια αργότερα. Πρόκειται για την εντυπωσιακή μαρτυρία μιας φιλίας που ξεπέρασε τα όρια των διαφορετικών ειδών και συγχρόνως για μια συγκλονιστική ανάλυση της χαράς, της δύναμης και της ουσίας της ανθρώπινης φύσης.


"Είναι πολύ σπάνιο να έχει εμπνεύσει ένα και μοναδικό ζώο τόσο βαθείς στοχασμούς για την ηθική, τη θνητότητα και τη μισανθρωπία - ένα αυτοβιογραφικό κείμενο που μοιάζει με ιστορία αγάπης ανάμεσα στον συγγραφέα και τον λύκο, τον πρωταγωνιστή της ιστορίας αυτής"
(Frans de Waal, συγγραφέας του βιβλίου "Our Inner Ape")


"Σε αυτή τη συναρπαστική ιστορία της ένταξης ενός καθαρόαιμου λύκου στη ζωή ενός καθηγητή της φιλοσοφίας εναλλάσσονται συνεχώς ο βαθύς στοχασμός και το κωμικό στοιχείο. Το βάθος και η συγκίνηση... είναι ένα χρονικό που θα σας κάνει να επανεξετάσετε τη σχέση σας με τα κατοικίδια ζώα και την ευθύνη μας απέναντί τους"
(Roger Fletcher, εφημερίδα Morning Star)


"Η διήγηση συμπληρώνεται σε πολλά σημεία με ενδιαφέροντα φιλοσοφικά θέματα... Ο Rowlands εξετάζει κριτικά (με τη βοήθεια του Nietzsche) τη στάση μας απέναντι στο θάνατο"
(Keith Ridgway, Daily Telegraph)